AK Parti Grup Başkanı Abdullah Güler, TBMM’de; başta deprem riskinin olduğu İstanbul olmak üzere Türkiye genelindeki kentsel dönüşüme ilişkin hazırlanan kanun teklifiyle ilgili basın toplantısı düzenledi. Güler, Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi’nin 21 maddeden oluştuğunu belirterek, “Özellikle olası İstanbul depremi, gerçekleşmesini asla dileyemeyeceğimiz, bir risk olarak görmezden de gelemeyeceğimiz gerçek. İşi şansa bırakamayız. Maalesef birçok ülke gibi biz de risk azaltmanın önemini çok acı olaylarla, geniş kapsamlı kayıplarla yaşadık” dedi.
ANKA’nın haberine göre Güler, Türkiye’nin büyük bölümünün deprem kuşağı altında yaşadığına dikkat çekerek, “Topraklarımızın yüzde 66’sı ve nüfuzumuzun yüzde 70’i yüksek riskli deprem bölgesinde yer almaktadır” diye konuştu.
Türkiye genelinde 31 milyon konutun ve 5 milyon ticari alan olmak üzere 36 milyon bağımsız bölüm bulunduğunu ve bunların 6 milyonunun risk altında olduğunu kaydeden Güler, “2 milyon bağımsız bölümün acil dönüştürülmesi gerekmektedir” dedi. Güler, 2 milyon 200 bine yakın bağımsız bölümün ise kentsel dönüşüm kapsamında dönüştürüldüğünü anımsattı.
İSTİNAF AŞAMASI KISALTILIYOR
Teklifle ilgili bilgi veren Güler, teklifin ikinci maddesinde 6 Şubat depremlerine ilişkin düzenleme yer aldığını söyledi. Güler, buralardaki yargısal süreçlere ilişkin düzenleme yapıldığını kaydederek, “Bu düzenlemede, ilk inceleme ve savunma verme süreleri. Genel usuller daha kısa beklenmeye gayret edildi” dedi. Güler, İdari Yargılama Usulü Kanunu’ndaki savunmaya cevap ve cevaba cevap aşamalarının deprem bölgesindeki dosyalara özel olarak kaldırıldığını ifade ederek, “Verilen kararlara itiraz edilemeyeceği düzenlenmektedir. Keşif yapılması ve bilirkişi raporlarının tespit edilmesi bakımından da süreleri kısaltmaya gayret ettik. Tarafların hak ve menfaatlerinin korunması bakımından zorunlu bulunması halinde mahkemece ilk incelemeye müteakip savunma beklenmeksizin derhal keşif ve bilirkişi incelemesi yapılmasına imkan tanımlandı” diye konuştu.
Güler, istinaf yolu ve istinaf dilekçelerine ilişkin ilk inceleme süreleri ve istinaf dilekçelerine savunma verme sürelerinin de kısaltıldığını kaydederek, “İstinaf aşamasında kararlara 2 ay içinde verilmesine yönelik de düzenlemeyi getiriyoruz” dedi.
‘TESPİT ENGELLENİRSE ÇİLİNGİR ÇAĞIRILACAK’
Güler, 16 Ekim 2023’te Resmi Gazete’de yayınlanan Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın bünyesindeki Kentsel Yenileme Genel Müdürlüğü’nün başkanlık düzeyine çıkartıldığını anımsatarak, “Burada Kentsel Dönüşüm Başkanlığımızın altında iki tane başkan yardımcılığı ve onlara bağlı Kentsel Dönüşüm Genel Müdürlüğü, Marmara Kentsel Dönüşüm Genel Müdürlüğü, Taşınma ve Kaynak Geliştirme Genel Müdürlüğü şeklinde üç tane genel müdürlük oluşturuldu. Bunlara bağlı olarak da özellikle faaliyet alanlarına göre daire başkanlıkları oluşturulmuş oldu. Kanun metnimizde de Kentsel Dönüşüm Başkanlığımıza atıflarla beraber, yine hem faaliyet alanlarının daha etkin, daha özellikli hale getirilmesi hem de teşkilat yapısının güçlendirilmesi amaçlandı” diye konuştu.
Güler, riskli yapı tespitinin ve Hazine taşınmazlarının değerlendirilmesi için Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na yapılan atıfların Başkanlığa yapıldığını söyledi. Güler, riskli yapıların tespitinin yurttaşlar tarafından engellenmesi durumunda mülki idari amirinden alınacak yetki ile riskli yapıların çilingir tarafından açılıp tespitinin daha hızlı yapılacağını belirtti. Güler, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Riskli yapılara ilişkin tebliğ, söz konusu yapıların kapısına asılması, e- Devlet kapısı üzerinden bildirilmesi, ilgili muhtarlıkta ilan edilmek suretiyle tebliğ yapılmış sayılacağı da hüküm altına alınmaktadır.”
KENTSEL DÖNÜŞÜMDE YÜZDE 50 ARTI 1 DÜZENLEMESİ
Güler, riskli yapıların sahiplerine mali yardım yapılacağını da ifade ederek, riskli yapı olarak tespit edilen yapıların yıktırılması için yapım maliyetlerine tek seferlik 90 güne kadar süre verileceğini açıkladı. Güler, binanın kentsel dönüşüme uğraması için daha önce binada oturanların 3’te 2 çoğunluğunun aranmasına ilişkin hükmün değiştirildiğini, yüzde 50 artı 1 çoğunluğun yeterli olacağını söyledi.
Yasa teklifi ile getirilen bazı önemli düzenlemeler şöyle:
KOLLUK GÜCÜYLE TAHLİYE EDİLEBİLECEK
– Riskli yapıların tespitinin maliklerce veya kiracılarca engellenmesi durumunda mülki idare amirinden alınacak yazılı izin ile riskli yapılar çilingir vasıtasıyla açılarak daha hızlı tespit yapılması sağlanacak. Tahliyelerin engellenmesi durumunda; mülki idare amiri tarafından verilecek yazılı izinle kolluk güçleri tarafından tahliye yapılacak.
– Riskli yapıların ivedilikle tespit edilip yıkılmasını sağlamak amacıyla tebligatlar söz konusu yapıların kapısına asılacak, ayrıca e-devlet üzerinden maliklere bildirilecek, muhtarlıklarda da ilan edilecek.
– Yıkılacak derecede riskli olan ve doğal afetlerin meydana geldiği alanlarda uygulama projesi aranmaksızın ihaleye çıkılabilecek.
– Deprem bölgesinde tespitlerdeki bilirkişi ihtiyacının karşılanabilmesi amacıyla Bilirkişilik Yasası’nda yapılacak değişiklikle, çevre illerden de bilirkişi görevlendirilebilecek.
SALT ÇOĞUNLUK İLE KARAR ALINACAK
– Kentsel dönüşümlerde, yapı ruhsatı alınması da dahil olmak üzere tüm iş ve işlemler, hisseleri oranında maliklerin salt çoğunluğu ile aldığı kararla yapılabilecek. Mevcut yasada bu işlemler için maliklerin üçte ikisinin çoğunluğu aranıyor. Karara katılmayan malikler, noter kanalıyla veya ilgili muhtarlıkta 15 gün süre ile ilan edilecek.
– Hak sahipliğine ilişkin işlemler hariç olmak üzere hasar tespit raporlarına dayalı olarak tesis edilen idari işlemlere karşı açılan iptal davalarında, ilk inceleme ve savunma verme süreleri, genel usulden daha kısa olacak. Dosyanın daha çabuk sonuçlanması için “savunmaya cevap” ve “cevaba cevap” aşamaları kaldırılıyor. Yürütmenin durdurulması talebine ilişkin verilen kararlara itiraz edilemeyecek.
– Tarafların istemi olsa dahi duruşma yapılması mahkemenin takdirine bırakılacak. Elektronik tebligat adresi bulunmayan taraflara, keşif ve duruşma gününün bildirilmesine ilişkin tebligatların seri ve özel yollarla yapılmasına olanak tanınacak. İstinaf aşamasında karar 2 ay içinde verilecek.
– Kentsel Dönüşüm Başkanlığı, özel bütçeli idare olarak teşkilatlandırılıyor. Dünya Bankası tarafından finanse edilen kredinin Kentsel Dönüşüm Başkanlığa tahsisli olarak kullandırılmaya devam edilmesine yönelik düzenleme yapılıyor.
REZERV YAPI ALANLARI YENİDEN TANIMLANIYOR
– Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun’daki “rezerv yapı alanı” tanımında değişikliğe gidiliyor. Rezerv yapı alanı tanımında yer alan “yeni yerleşim alanı olarak” ifadesi yasa metninden çıkarılıyor. Maddenin gerekçesinde, uygulamada açılan davalarda, herhangi bir taşınmazın rezerv yapı alanı olarak belirlenebilmesi için meskun alanlar dışında olması gerektiği yönünde değerlendirme yapılarak hüküm kurulduğu, yerleşim yerlerinde yer alan parsellerin de rezerv yapı alanı olarak belirlenmesinin mümkün olmasının amaçlandığı belirtildi.
– Gerçek veya özel hukuk tüzel kişilerince mülkiyetlerindeki taşınmazların rezerv yapı alanı olarak belirlenmesi talebinde bulunulabilmesi için; bu taşınmazların yapılaşmaya esas arsa metrekaresinin yüzde 30’unun mülkiyetinin devrine muvafakat edilmesi veya aynı miktarın değerinin dönüşüm projeleri özel hesabına gelir olarak kaydedilmek üzere Kentsel Dönüşüm Başkanlığına verilmesi gerekecek.
– Riskli alanlarda uygulama süresince imar ve yapılaşma haklarının kısıtlanması ve alandaki yapılara verilen elektrik, su ve doğal gaz gibi hizmetlerin durdurulması konularında Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na verilen görev ve yetkiler Kentsel Dönüşüm Başkanlığınca kullanılacak.
– İstanbul’da dönüşümü hızlandırmak için başlatılan “yarısı bizden” kampanyasının uygulanabilmesi için hak sahiplerine yapım için mali yardım yapılabilmesinin yolu açılacak.
– Yoksul veya dar gelirli olarak kabul edilenlere verilecek bağımsız bölümler için de yeni düzenlemeye gidiliyor. Buna göre borçlanması gereken ancak maddi durumu yeterli olmayan hak sahibi adına isabet eden bağımsız birimin tapuda hak sahibi ile Başkanlık adına paylı mülkiyet esaslarına göre tescil edilebilecek. Öyle bir durumda hak sahibinin üzerine kayıtlı ikamet edebileceği konut nitelikli başka bir gayrimenkulü yok ise bu bağımsız bölümler üzerinde hak sahibine ve hak sahibi evli ise işlem yapıldığı tarihteki eşine oturma hakkı tanınacak.
TAHLİYE VE YIKIM MASRAFI MALİKLERE AİT OLACAK
– Başkanlık veya idare tarafından yapılan veya yaptırılan riskli yapı tespit, tahliye ve yıktırma masrafları, hisseleri oranında maliklerden tahsil edilecek.
– Kentsel Dönüşüm Başkanlığının ön alım hakkı, başkanlığın veya Hazinenin kanun kapsamındaki taşınmazlarda paydaş olup olmadığı ile bu taşınmazlarda paylı veya müstakil mülkiyet olup olmadığına bakılmaksızın, bu taşınmazların tamamen veya kısmen alanda veya parselde malik olanlar dışındaki üçüncü kişilere satışı durumunda kullanılacak.
– Yapıların yıktırılmasından sonra arsa haline gelen taşınmazda ortaklığın giderilmesi için Türk Medeni Kanunu hükümlerine göre dava açılabilecek. Ancak, ortaklığın giderilmesi için dava açılmış olması, bu düzenleme kapsamında hisseleri oranında paydaşların salt çoğunluğu ile karar alınmasına ve bu karara göre işlem yapılmasına engel oluşturmayacak. (HABER MERKEZİ)
